"Sienkiewicz. Żywot pisarza." Józef Szczublewski

Podczas lektury książki Józefa Szczublewskiego cały czas prześladowała mnie pewna wizja. Otóż, cofam się w czasie i z powrotem zasiadłszy w licealnej ławie, czekam na lekcję polskiego. Do klasy wchodzi pani “profesor” i miast wyjąć swój żelazny zestaw bryków, w których mieściła się Jedyna i Objawiona Wiedza na Temat Języka Ojczystego i Luminarzy Jego, i podyktować monotonnym głosem: “...kiewicz ...odził ...marł ...pisał ...lkim ...sarzem ...ył”, odpala taki tekst: “A wiecie, że młody Henryczek, podczas swego pobytu w Stanach, chodził był na kur... tyzany?”. I już widzę te oczy w słup i to nieme pytanie malujące się na twarzach klasowych kolegów i koleżanek: “Ale, że jak? Że noblista? Że pocieszyciel narodu, na, pardąsik, kurwy???”. A dalej dyskusja burzliwa do szaleństwa, którą sorka umiejętnie zaognia dolewając przysłowiowej oliwy, kiedy tylko widzi, że jej zarzewie przygasa. A to rzuca hasłem: “matka wieszczyła mu fatalną przyszłość jako pisarzowi”,  a to dokłada: “swych przeciwników obrzucał w listach inwektywami”, a to nadmienia: “był skandal z jedną z małżonek”, a klasa ślini się i chce o autorze Trylogii wiedzieć więcej i więcej. Polonistka zaś żeglując na zafascynowaniu młodzieży celebryckimi wstawkami z życia pisarza, niepostrzeżenie przemyca i inne, bardziej istotne treści na temat postaci, której twórczość nawet dziś wzbudza emocje.
Tyle snu na jawie. Niestety moja pani od polskiego nie czytała książki “Sienkiewicz. Żywot pisarza.” i nie miała na tyle fantazji, by dopuszczać do głosu gawiedź. No, chyba tylko po to, żeby gawiedź wydukać mogła nieśmiertelne: ““...kiewicz ...odził ...marł ...pisał ...lkim ...sarzem ...ył”. Szkoda, bo jak pokazuje przykład tej dość nietypowej, bo złożonej w większości z tekstów źródłowych (listów, fragmentów dzieł), biografii, życie sław rodzimej literatury nie było tak pomnikowo sztywne, jak próbowano mi wciskać w LO i naprawdę byłoby o czym pogadać. Przykłady? Psze bardzo!
Nie kłamałem, pisząc że matka Henryka, Stefania, nie wróżyła dobrze synowi, który wypiął się na karierę lekarską, by zostać literatem.
"(...) stanowisko jego w świecie pozostanie zawsze na stopniu tak niskim, że mu ani sławy, ani szczęścia dobrego bytu nie zapewni."
Nie robiłem Was w konia nadmieniając, że pisarz w okresie młodzieńczym prowadził się nader lekko i grubszym słowem nie gardził, co zdradza jego ówczesna korespondencja.
"Ja zamierzam założyć wielkie stowarzyszenie onanistów (...) Z Paprockim do Los Angeles "wybieramy się specjalnie dla uśmierzenia naszych namiętności.""
"O ileż głupsza wydaje mi się ta parszywa klika >>przyjaciół literatury<<, ta klika półgłówków i zasrańców wrzeszcząca wniebogłosy (...)".
Ale przytoczone fragmenty to tylko zanęta, którą zarzucam specjalnie dla współczesnego czytelnika spragnionego sensacji i która zachęciłaby też, być może, mnie sprzed dwóch dekad do poobcowania z facetem, któremu naród z wdzięczności za jego pisanie, podarował posiadłość ziemską. Bo może przy okazji zapoznawania się z tymi, prawie pudelkowymi, fragmentami, poznałbym resztę jego żywota i dzięki tej wiedzy, lepiej mógł zrozumieć jego twórczość.
Szczublewski opowiada o Sienkiewiczu niejako własnym piórem tego ostatniego, stojąc z boku i tylko od czasu do czasu dodając od siebie zdaneczko wyjaśnienia czy komentarza. Podoba mi się taka forma i nieraz mój pomarańczowy zakreślacz kalał biel kartek, by oznaczyć, ku pamięci, co soczystsze kawałki, przywoływanych przez autora listów, w których pan Henryk dość swobodnie zwierzał się ze swych obaw, trosk, problemów, ale i radości, gronu najbliższych mu osób.
Chciałem się jeszcze rozpisać o tym, co mi się we właścicielu Oblęgorka podobało, a co nie. O tym, jak to zarzucano Kapuścińskiemu upiększaną reporterkę, a tu się okazuje, że miał słynnych poprzedników. O tym, że ... Ale widząc, ile już naplotłem, daruję sobie. To wszystko jest w tej książce. Jeśli chcecie wyrobić sobie własne zdanie, nie ma wyjścia, trzeba przeczytać. Ja uważam, że warto.