"Kacper Ryx" Mariusz Wollny

E-book młodzieżowej powieści Mariusza Wollnego pokutował na moim czytniku od czasu, kiedy siłą jakiejś promocji był na nim zagościł. Czyli lat parę. Omiatany od czasu do czasu wzrokiem, ulegał przed innymi chciejstwami i kurzył się biedulek, aż do czasu, gdy wiedziony bliżej niesprecyzowaną potrzebą postanowiłem się z nim zapoznać. Hura!, niech żyją bliżej niesprecyzowane potrzeby, bo dzięki jednej z nich udało mi się na czas jakiś oderwać od jesiennej szarugi i zamieszkać w renesansowym Krakowie, gdzie śledziłem poczynania tytułowego bohatera, inwestygatora króla jegomości, Kacpra Ryksa. Faktem jest, że zamienił stryjek ..., boć klimat piastowskiej stolicy roku pańskiego 1569 wcale weselszym od listopadowej aury za oknem nie był, ale nie zmienia to faktu, że wcale łacno i z wielką uciechą mi się książkę przeczytało.

Tytułowy Kacper to krakowski podrzutek, odchowany przez zakonnika i dany na wychowanie wdowie prowadzącej karczmę. W chwili poznania dziewiętnastoletni młodzik ma za sobą niezłą szkołę życia. Jednako mimo licznych pokus, na które jest narażony facet w jego wieku, w dodatku żak Akademii, jest Kacper na najlepszej drodze ku świetlanej przyszłości. Jako kawaler ambitny, bystry, ze sporymi aspiracjami i nielichymi znajomościami, postanawia nie licząc się z ekspensami i niebezpieczeństwami, zostać pierwszym w historii prywatnym detektywem alias inwestygatorem. I zamiar swój osiąga, paląc po drodze z bandoletów, robiąc rapierem i kordem albo wręcz walcząc wręcz. Ociera się o śmierć albo piękne niewiasty (przy okazji zastanawiając się nad własną seksualnością), zadziera z możnymi ówczesnego świata i królami ówczesnego półświatka i prze jak tur ku wymarzonemu serwitoratowi, który usankcjonuje jego działania w terenie.

Podoba mi się zamysł autora, by za pomocą powieści łotrzykowsko - przygodowej przybliżyć nastoletniemu czytelnikowi renesansowy Kraków i osobistości tamtych czasów. Ba, wykonanie podoba mi się do tego stopnia, że przymykam oko na niektóre uproszczenia czy naciąganie akcji w sposób, który pozwala wprowadzić do tekstu jeszcze odrobinę wiedzy. Bo kogóż i czegóż na kartach "Kacpra ..." nie ma? Wśród postaci, Janowie: Kochanowski, Zamoyski i Drohojowski, młody Sęp - Sarzyński, biskup Padniewski, bracia Mniszchowie czy mistrz Twardowski. Wśród wydarzeń: tumulty studenckie czy unia lubelska o opisach codzienności w mieście stołecznym nie wspominając. No właśnie, Kraków. Opisywany detalicznie (czasem do przesady, ale jak rzekłem wyżej, przymykam), pod względem architektonicznym, społecznym i każdym innym. W skrócie - drugi po Kacprze bohater książki imć Wollnego. No i jeszcze język. Najeżony łaciną i anachronizmami językowymi, które nawet dorosłego czytelnika potrafią czasem, w pierwszej chwili, wprawić w osłupienie ("- Mój Kacper to radziecka głowa!" czy "Prezerwatywa przed niepożądanymi gośćmi (...)".

Wierzcie lub nie, ale odnalazłem, czytając "Kacpra ...", smak lektur młodości. I mimo, że zagadka kryminalna nie porywa, to jednak klimat powieści, szczypta renesansowych arcana, którym z ciekawością przyglądałem się w czasach studenckich oraz szybka akcja sprawiły, że miło spędziłem czas w towarzystwie pana detektywa i jego przyjaciół. A zresztą, czy można nie polubić książki, w której występuje grabarz o jakże wdzięcznym mianie - Bazyl?