"Przyślę panu list i klucz" Maria Pruszkowska

O pierwszej części trylogii autorstwa Marii Pruszkowskiej słyszałem od dawna. Pochwalne pienia, pojawiające się tu i tam, wspominały o tym, że to książka dla moli książkowych, dla tych co to bez słowa pisanego ani rusz, dla tych, co życia sobie nie wyobrażają bez zapachu zadrukowanych kartek, dla tych … Po prostu, dla maniaków książek i czytania. A mnie przyznam szczerze takie stawianie sprawy, o dziwo, od “Przyśle panu …” odpychało, bo choć czytanie jest dla mnie ważne, to jednak nie jest całym moim życiem. W końcu jednak postanowiłem przeczytać i rzucić rękawicę ogólnemu uwielbieniu dla tej niepozornej książeczki. Tia. Zacząłem i w dwa dni przeczytałem, ba, połknąłem historię o rodzinie książkomaniaków. A teraz nie pozostaje mi nic innego jak pójść za stadem i dołączyć do peanów na jej cześć z własnym beeee.
“Każdy ma jakiegoś bzika, każdy jakieś hobby ma …” śpiewały kiedyś Fasolki i gdyby nie dalsze wersy, byłbym przekonany, że chodzi o bohaterów książki pani Marii. Ten bzik, to w ich przypadku czytelnictwo. Ale nie takie, ot, na pół gwizdka, ale czytelnictwo totalne, do zatracenia, rzekłbym nawet. Zresztą posłuchajcie:

“Ojciec czytał ciągle. Czytał przy jedzeniu, czytał w pociągu i w tramwaju, i na przystanku. Czytał po południu w fotelu, wieczorem w łóżku. Najważniejsze obowiązki życiowe odwalał - można by powiedzieć - szybko, uczciwie i precyzyjnie, ale nie wkladając w nie serca ani zapału. Odwalał je też cierpliwie, nigdy się nie buntując, ażeby kupić sobie prawo do zatracania się w książkach podczas godzin należących do niego (...)”.

Jeśli dodamy do tego dwie córki, które są krwią z krwi i biblioteczką z biblioteczki ojca oraz matkę, która w obliczu przeważających sił wroga również wpada w literacki kocioł, a naprzeciw postawimy zwykłych ludków, to mamy … No właśnie, co? Ano, dużo anegdot, zabawnych sytuacji i totalnych nieporozumień (pierwsza “Trędowata” rzondzi), ale także sporo większych i mniejszych dramatów, których w życiu, nawet tak zakręconej familii, nie brakuje.
Wydawać by się mogło, że cóż w tej książce takiego, a jednak rzuciła na starego Bazyla czar. Przypomniała czasy, kiedy siedział w środku lata, w namiocie z dwóch narzut i tak się zaczytał w przygodach Stasia i Nel, że tylko dzięki donoszącej płyny Rodzicielce, przeżył. Czasy kiedy podczas czytania warczało się “Zara!” albo na odpiernicz rzucało się “Tak”, by później ze zdziwieniem stwierdzić, że człowiek zgodził się przekopać ogródek i posprzątać jakąś rodzinną stajnię Augiasza. Słowem, czasy kiedy od książki mogłoby mnie oderwać jedynie pojawienie się nagiej Sabriny, a i to niekoniecznie.
Ta urocza historia sprawiła, że bez skrępowania śmiałem się w głos w miejscu publicznym i z uśmiechem, ocierając załzawione oczy, patrzyłem na zdziwione miny otaczających mnie ludzi. I choć mniej więcej od połowy, kiedy pojawiają się wątki randkowo - małżeńskie, troszkę zaczęła mnie nudzić, to jednak jedno zdanie, jedna opisana heca, z powrotem mnie do niej przyciągały. I mam tylko żal do pani Marii, że, podczas gdy czasem muszę się przedzierać przez kilkusetstronicowe, niezbyt wysokich lotów, “dzieła”, ona swoją perełkę zmieściła na niecałych dwóch setkach. Cóż, pozostaje polować na resztę. A Wam na zaostrzenie apetytu podrzucam fragment o snobizmie czytelniczym:

"- Chodzi mi przecież tylko o to - zaczęła znów Anka - że wobec tych mas książek, jakie każdy miesiąc nam przynosi, kręcisz się jak pies za własnym ogonem i tracisz czas na czytanie Barclay i Dumasa.
- Nie uważam tego czasu za stracony - odpowiedziałam z godną miną. - Czytając te książki bawiłam się wspaniale. I powiem ci, że bardzo wiele osób czyta takie książki lub tak jak ty - kryminały, których ja osobiście nie znoszę, ale robią to chyłkiem, późnym wieczorem, przy szczelnie zamkniętych drzwiach i zasłoniętych oknach. Dyskusję zaś prowadzą o Proustach, Mannach i nie ma takiej siły, która by ich zmusiła do przyznania się z otwartą przyłbicą, że szmiry lub kryminały czytają i jakieś satysfakcje, takie czy inne, z tej lektury wynoszą."

oraz świetną systematykę książek:

"Są książki, które się czyta.
Są książki, które się pochłania.
Są książki, które pochłaniają czytającego."

"Przyślę panu list i klucz" kluczy między dwiema ostatnimi kategoriami.