"Starość aksolotla" Jacek Dukaj

"Co po nas zostanie: rdza i miliard głuchych smartfonów."

Ponieważ spora część internetu jara się pudełkiem, a nie zawartością, kwestie technicznej strony "Starości aksolotla" Jacka Dukaja pozwolę odłożyć sobie na koniec notki, a początek zapełnić ględzeniem o treści.

Sam pomysł na fabułę nie jest może jakoś szczególnie błyskotliwy, bo ileż to już razy pisarze i scenarzyści doświadczali biedną Matkę Ziemię, nie dziesięcioma, a tysiącem plag egipskich? Kosmici, zarazy, promieniowania wszelkich proweniencji, mutacje i inne bloby zabójcy. Dukaj w "Starości ..." wypala Ziemię promieniem śmierci, który niszczy wszelkie życie organiczne, zostawiając w spokoju infrastrukturę. Promień jest tak łaskawy (wiem, wiem, ruch planety etc.), że kosi białko za koleją, dając części geeków z nienaświetlanej akurat półkuli, czas na próbę ratowania siebie czy bliskich, przy pomocy trochę zapomnianych już urządzeń neuro, do których modyfikowany soft pisały przed wielkim BUM! grupy zapaleńców. Tak, tak, taki Matrix tylko cokolwiek bardziej ostateczny. Permanentny, żeby użyć ładnego i mądrego słowa. 

Z opcji zapisania siebie w sieci korzysta Grześ i przy pomocy koleżanki z pracy i urządzenia o enigmatycznej nazwie IS3 transferuje siebie (?) w krzem. To właśnie tu zaczyna się historia PostApo. To właśnie wtedy zaczynamy, na skutek sugestywnej narracji pana Jacka, rozmyślać nad istotą człowieczeństwa. I kwestiami, które zaprzątały umysły ojców Kościoła, filozofów czy dra Duncana McDougalla. Dusza? Świadomość? Gdzie kończy się człowiek, a zaczyna maszyna? "Ghost in the Shell", "Blade Runner", "Her". Czy Grześ ajesowany do hardware, to jeszcze Grześ, czy już tylko superinteligentny bot, który z palcem w ..., no właśnie, w czym?, zaliczyłby test Turinga? Czy, jeśli nie wieczne, to bardzo długie życie, choćby w metalowej skorupie, ale bez przytulania, cielesnej bliskości i przede wszystkim tych, których chcielibyśmy przytulać, ma sens? Kiedy szczenięcy zachwyt z "zamieszkania" w ciele mecha, zamieniłby się w melancholię, a w końcu w depresję i chęć zdeletowania?

"Starość aksolotla" nie jest może książką grubą, ale z pewnością pobudza do myślenia nad kondycją człowieka we współczesnym świecie, czy nawet po przeczytaniu kilku akapitów ze środka, wszechświecie. Czy nie zaprzepaszczamy szansy, którą daje nam życie w obecnej postaci? W końcu, może tak nie do końca, ale jednak w pewien dość nieudolny sposób ajesujemy się codziennie, kawałek po kawałku. FB, blogi, czaty, fora. Są już tacy, którzy zupełnie serio twierdzą, że nie ma życia poza siecią. Czy daliby radę wytrwać, uwięzieni w obwodach. Gdzie byłby kres psychicznej (?) wytrzymałości takich ..., kogo? 1K, 10K czy może 100K PostApo? 

"Starość ..." zrobiła na mnie wrażenie i jest książką, która wciąż do mnie wraca w zadawanych sobie pytaniach. Problemem dla części czytelników może być język najeżony sieciowo informatycznym technożargonem, ale gęste (dla mnie w sporej mierze, zbędne), przypisy, powinny załatwić sprawę. Co prawda są chwile, kiedy autor łączy filozofowanie z onirycznymi odlotami głównego bohatera i wtedy obraz trochę mi się zacierał, a w głowie pojawiało się WTF, ale jest ich niezbyt wiele i dałem radę przez nie się przebić bez szkody dla odbioru całości. To zresztą cecha charakterystyczna dla pisarstwa Jacka Dukaja w kontekście jego przeze mnie odbioru.

No to jeszcze szybko o tym pudełku. "Starość ..." wydano wyłącznie jako ebooka w różnych formatach i szumnie zapowiedziano jako Książkę 2.0. Przekonać o przełomie ma nas miniatura filmowa ze studia Platige Image promująca tytuł, ilustracje z tej samej stajni oraz możliwość wydruku 3D transformerów w nim opisywanych. Ładny marketing i zabiegi jego, ale rzeczywistość skrzypi. Aplikacja do odczytu sygnowana przez Allegro jest (przynajmniej w wersji na Androida) mocno niedopracowana, a i sama rewolucja w podaniu treści, żadna. Dobrze, że nie sądzę książek po opakowaniu.