"Jeśli tylko potrafiłyby mówić" James Herriot

Historie z życia angielskiego weterynarza. Tak, tak, wiem jak to brzmi. Przyznam szczerze, że gdyby ktoś tymi lapidarnymi słowami próbował rekomendować mi opisywaną powieść, mocno zastanawiłbym się czy w ogóle brać ją do ręki. No bo, serio?! Angielski? Weterynarz?!

Zatem pierwsze zdanie, do kosza! Nie godzi się bowiem tak po łebkach traktować pierwszej części wielotomowego cyklu, w którym James Herriot opisuje blaski i cienie weterynaryjnej praktyki, prowadzonej gdzieś w odludnym skrawku Yorkshire. Nie można takim zdaniem zniechęcać ludzi do odwiedzenia Darrowby, do którego po ukończeniu studiów trafia młodziutki doktor i gdzie, przyjmując posadę asystenta, przyjdzie mu się zmierzyć nie tylko z narowami leczonych zwierząt, ale i z humorami dość specyficznego pracodawcy. To zdanie uwłacza stronom nasączonym specyficznym, angielskim humorem, który sprawia, że nieraz będziemy chrząkać z ukontentowaniem.

Co zatem powinno się napisać o książce Herriota, żeby zwrócić na nią oczy czytelników? Na pewno nie o opisach przyrody północno-wschodniej Anglii, bo te, mimo że świetne, mogłoby spłoszyć co młodszych, potencjalnych czytelników. Może zatem należałoby wspomnieć o galerii typów ludzkich zaludniających jej stronice? Począwszy od szefa młodziutkiego Jamesa, doktora Sigfrieda Farnona, człowieka, którego cechuje dość luźne podejście do organizacji pracy i finansów prowadzonego przez siebie interesu, dość choleryczne, jak na Brytyjczyka, usposobienie i ogólne roztrzepanie, co z kolei prowadzi do wielu nieporozumień i komicznych zdarzeń. A może to właśnie o tych zdarzeniach warto byłoby się zająknąć? O funkiel nówce marynarce, ubrudzonej strumieniem wystrzelonych z naciętego czepca fekaliów (o twarzy weterynarza pozwolę sobie nie wspominać). Albo, dla tych, którzy wolą humor mniej gastryczny, o specyficznej więzi jaka połączyła autora książki i pewnego zapasionego przez właścicielkę, pekińczyka, dla którego autor został wujem. Można by też ewentualnie wspomnieć o świetnych obserwacjach obyczajowych i wyłaniającym się spomiędzy dykteryjek obrazie angielskiej prowincji lat 40tych. Czasach, kiedy weterynarz wychodzący pod dobrą datą z pubu, wsiada do auta wraz z gromadą farmerów i rozwiózłszy ich do gospodarstw wraca do domu na zasłużony odpoczynek. I nikogo to nie dziwi, ni nie oburza. 

Bardzo dobrze bawiłem się przy tej lekturze, choć czasem historie które mnie śmieszyły, dla ich bohaterów zabawne nie były. Okazuje się bowiem, że życie weta, jak zgodnie z obecną, skracającą wszystko nomenklaturą nazywa się lekarza zwierząt, wcale usłane różami nie jest. Szczególnie jeśli pędzi się je w wiejskiej okolicy, pełnej stad hodowlanych. Nocne pobudki, ciężkie przypadki, masowe wykoty, no i widzowie, którzy wszystko wiedzą lepiej i z nostalgią wspominają mitycznych wręcz poprzedników, którzy bez mała wskrzeszali zwierzęta, to razem, do kupy, ciężki kawałek chleba i gorzka piguła do przełknięcia. Z drugiej jednak strony, ciepły obiad przy gospodarskim stole czy butelka piwa, a przede wszystkim wdzięczność wyleczonego stworzenia, to niezła rekompensata za trud włożony w pracę. Przynajmniej dla doktora Herriota, który z optymizmem patrzy w przyszłość, czerpie radość i satysfakcję ze swojego zajęcia, a pierwszy rok praktyki podsumowuje tymi słowy:

"Byli tam ludzie, którzy uważali mnie za niezłego weterynarza; inni, mający mnie za miłego idiotę; nieliczni przekonani, że jestem geniuszem, oraz jeden czy dwaj, którzy poszczuliby mnie psami, gdybym tylko postawił nogę na ich ziemi.
I to wszystko w ciągu roku. Jak będzie za trzydzieści lat? No cóż, jak pokazał czas, właściwie tak samo"

Fajnie, że oprócz wydawania "bestsellerów" Wydawnictwo Literackie wznowiło kawał naprawdę porządnej literatury popularnej.