"Stulatek, który wyskoczył przez okno i zniknął" Jonas Jonasson

Wydawca reklamuje “Stulatka …” jako „szwedzkiego Forresta Gumpa” i rzeczywiście coś w tym jest. Zarówno bowiem Allan Karlsson, jak i tytułowy bohater powieści Grooma, mają ze sobą coś wspólnego. Obaj prezentują totalnie bezstresowe podejście do życia i obaj mają wysoko postawionych znajomych. Tu jednak, moim zdaniem, podobieństwa się kończą i chwała Swarożycowi, bo inaczej miałbym niezbyt strawną powtórkę z rozrywki (nie lubię naśladownictw), a tak, miałem … No cóż, czystą rozrywkę. Bo czyż mogło być inaczej, jeśli czas spędzało się w towarzystwie wiekowego dziadka, który swoim stoickim spokojem mógłby obdzielić połowę zestresowanej na maksa obsady Wall Street, a fantazją, ze 20 ułańskich pułków.

Allana Karlssona poznajemy w chwili, gdy daje dyla z domu spokojnej starości. Właśnie ma świętować swoje setne urodziny, ale że impreza ma mieć charakter absolutnie abstynencki, że już o braku dobrej wyżerki nie wspomnę, dziarski dziadek po angielsku, przez okno swego pokoju, udaje się w szeroki świat, by przeżyć ostatnią w swym życiu (w końcu ma sto lat), przygodę. Ponieważ jeszcze go nie znamy, bo nie przeczytaliśmy opowiadających jego burzliwe, życiowe dzieje, retrospekcyjnych kawałków, nie wiemy, że Allan jest człowiekiem, dla którego nie ma rzeczy niemożliwych, ale też facetem, życiem którego kieruje przypadek i nieprawdopodobne szczęście (jakżeby inaczej, w końcu przeżył STO LAT!!!). Czy zatem dziwić może, że podczas swej karkołomnej ucieczki tenże przypadek każe mu rąbnąć socjopatycznemu bandycie walizę z wielce interesującą zawartością. I z tą walizą zawitać do samotni równie zwariowanego jak on, acz deczko młodszego, staruszka! I wraz z nim kontynuować ucieczkę, przy okazji zatrudniając jako szofera sprzedawcę fast foodów!!! I razem z nimi trafić do domu samotnej niewiasty, która hoduje słonia!!! I … Sami widzicie. A weźcie pod uwagę, że nawet nie wspomniałem o pojawiających się na kartach powieści: Franco, Stalinie, Mao, Trumanie czy de Gaulle’u i to oczywiście w zestawieniu z naszym szacownym jubilatem.

Po raz stofęfnasty wspomnę, że lubię staruszków z cohones. Dlatego pewnie, mimo że w pewnym momencie zżymałem się na zbyt odjechane konotacje głównego bohatera z postaciami historycznymi, tyle uciechy dostarczyła mi ta książka. Tym bardziej, że autorowi sprytnie udało się ten cały cyrk powiązać w końcu w zgrabną całość.

Polubiłem Allana. Bliskie memu sercu było zarówno jego umiłowanie do napojów wyskokowych, jak i wstręt do likieru bananowego. Podobała mi się postawa życiowa, którą roboczo nazwałem “liść na wietrze”*. Bo, choć wiem, że jako znerwicowany choleryk, stoję na przeciwnym biegunie, to jednak miło było poczytać o tym, jak spokojne poddanie się biegowi wydarzeń może nas doprowadzić do miejsc, o których nawet nie marzyliśmy i pozwolić wziąć udział w wydarzeniach, które wstrząsnęły światem. I nawet literówki, ba, błędy rzeczowe - “(...) udał się na wschód, dziewięćset tysięcy sześćset kilometrów pociągiem.” i stylistyczne “(...) nie mieli najmniejszych trudności z zaczajeniem się do samochodu”, niech Was nie oderwą od szalonego around the world (można włączyć RHCP) z niezłomnym, choć narzekającym na bóle w kolanach, Wikingiem, jako przewodnikiem. Polecam.

* A którą pięknie charakteryzuje cytat: „Allan Karlsson nie wymagał od losu niczego szczególnego. Potrzebował tylko łóżka, porządnej porcji jedzenia, czegoś do roboty i od czasu do czasu odrobiny wódki. Jeśli to dostał, mógł znieść prawie wszystko.”