"Hania Bania" Hanna Bakuła

Póki nie wejdę w wiek, w którym człowiekowi łatwiej sobie przypomnieć rozwalone w wieku dwóch lat kolano, niż wczorajszy obiad, ciężko mi się będzie cieszyć wspomnieniami własnego, pewnie jak się okaże, gdy już tamy pamięci puszczą, niezbyt porywającego pacholęctwa. Na razie skleroza zabrała i nie ma. Jest co prawda parę zdjęć z pulchnym blondynkiem w wieku lat czterech, ale nawet intensywne się w nie wpatrywanie nie skutkuje bogatymi w szczegóły retrospekcjami. Trudno. Nie mam (na razie) swoich, sięgnę po cudze. I sięgnąłem. Po “Hanię Banię”. A skończywszy tę niezbyt grubą ksążkę Hanny Bakuły pomyślałem, że chyba już mi się tak bardzo nie śpieszy dowiadywać, co ja takiego, pędząc żywot w kusych majtkach, nawywijałem i jak mi się w tamtych czasach powodziło.

O ile jednak nie śpieszno mi do własnych reminiscencji, o tyle, pełne zjadliwej autoironii i krzywego spojrzenia na swe szczenięce lata teksty pani Hanny wielce poprawiły mi humor. Bo, zaznaczam od razu, osadzone w czasach wczesnego Gomułki perypetie gargantuicznej dziewczynki, która przerasta rozmiarami nie tylko rówieśników, ale i niektórych dorosłych domowników, są wielce śmiechogenne. Choć nie do końca, bo gdzieś za historiami, jak ta o wizycie u fryzjera, który tęgo popił z dziadkiem dziewczynki i w szale twórczym obciął ją “na chłopca” (a pamiętajmy, że były lata 50te i we fryzurach chłopięcych królował minimalizm), czają się rzeczy mniej wesołe. Apodyktyczny ojciec, wojskowy, ciągle dający małej Hani do zrozumienia, że to iż jest wielką kluchą płci niewieściej nie było szczytem jego marzeń jeśli chodzi o posiadanie dzieci. Dziadek kobieciarz wykorzystujący wnuczkę jako zasłonę dymną dla swoich zdrad. Babcia tucząca wnusię jak broilera. Sami widzicie, z wierzchu wesołe scenki, które wywołują w czytelniku salwy śmiechu, a pod spodem ...

Nie bójcie się jednak lektury, bo dystans z jakim opisane są wariacje na jedną tęgą kilkulatkę, jej rodzinę (galerię dość barwnych person) i najbliższe otoczenie, powoduje, że jest to lektura bardzo wdzięczna i częściej skłaniająca do śmiechu niż refleksji nad cieniami życia rodzinnego. W końcu nie od dziś wiadomo, że osoby zażywne to ludzie weseli i skłonni do psot, ot choćby zjedzenia dwóch kilo cielęciny na zimno, która miała posłużyć za wkładkę do chłodnika. Chcecie się dowiedzieć jakie jeszcze talenty miała Hania Bania? Koniecznie sięgnijcie po książkę*. A na zachętę:

"Tatuś, wujek i Dziadek poszli na pasterkę, zabierając na wszelki wypadek piersiówki, bo mróz pomalował śnieg na granatowo i drzewa trzeszczały jak w ognisku. Ten desperacki krok niewiele miał wspólnego z pobożnością. Więcej z towarzyskim aspektem zagadnienia.
Babcia, Mama i ciocie gadały w kuchni, Stefa zmywała w wielkim przedwojennym zlewie z żeliwa, a zapomniana Hania cicho wyszła z łóżka, pomknęła do salonu i stojąc w stertach papierków, przyglądała się szczątkom pogruchotanego konia na biegunach. Łeb zwisał smętnie, wszystkie nogi złamały się w identycznym miejscu, obok leżały pęknięte w kilku miejscach bieguny.
Dobrze, że nie przymierzali tornistra – pomyślała, a łzy płynęły po jej globusowatych polikach. Przypomniała sobie wszystkie tragedie tego wieczoru. Wrzask Babci, kiedy zobaczyła, z czego zrobione są perfumy dla Mamusi, i furię Tatusia, kiedy wypakował łuskę od bomby, choć była idealna na wazon do biura w jednostce. Nareszcie mógł na Hanię Banię pokrzyczeć i nikt mu nie przeszkadzał, a nawet pomagali. Hania zdumiona takim afrontem odmówiła zjedzenia kompotu z suszu, na który i tak nie miała już miejsca. Konia, okazało się, zapominalski Mikołaj podał Tatusiowi w ostatniej chwili, już po wręczeniu prezentów.
I dobrze zrobił, bo Hania była smutna niby Niobe. Ze spuszczonym na kwintę nosem otwierała podawane przez Mikołaja paczki, w których nie było nic ciekawego poza pajacem i tornistrem, ale z tektury, i kredkami zamiast farb. A za to dziergane szaliki, książka Tomek na tropach Yeti, podobno fajna, a nawet lepsza od Winnetou – najpiękniejszej powieści na świecie, granatowy dres, rajtuzy z gumą na dole, do zakładania pod obcas, szlafrok w kratkę, jeszcze grubszy od poprzedniego – rozpacz.
Mikołaj był kretynem albo analfabetą. Koń uratował sytuację. Brązowy, pokryty prawdziwym futrem, z grzywą, czerwoną uzdą i skórzanym siodłem odwinięty z papieru przypomniał Hani ulubione baśnie o Szeherezadzie, co chyba nie chciała Niemca albo coś.
Babcia podsadziła Hanię i oto pierwszy huśt. Stęknęły pod ciężarem bieguny, zagruchotała podłoga, Hania z twarzą natchnionego Amora bujała się nieprzytomna ze szczęścia, a wszyscy patrzyli z satysfakcją, nawet ciocia i wujek przerwali na chwilę kłótnię.
Wtedy Tatuś i Dziadek, po wychyleniu kolejnego koniaku armeńskiego, postanowili się też pobujać. Zdetronizowana Hania Bania patrzyła, jak siadają jeden za drugim, jak koń staje się coraz niższy i z hukiem opada na kawałki biegunów. To nie był sen. Koń, koń i po koniu wymarzonym. (...)"

* Chyba że jesteście rodzicami, którzy na wieść o tym, że można było dziecko paść schabowymi, zimnymi nóżkami itp. oraz poić herbatą słodzoną 7 (słownie: siedmioma) łyżkami cukru, tracą przytomność, to nie. Stanowczo, nie.