Trupia otucha - Dan Simmons

Monumentalna "Trupia otucha" Dana Simmonsa, to książka obsypana nagrodami (Bram Stoker Award i Locus Award) i jednocześnie jedna z pierwszych powieści autora (1989). Niestety lektura dość odczuwalnie pokazuje, że opisywaną tu pozycję i nader entuzjastycznie przeze mnie przyjęty "Terror" (2007) dzieli przepaść jakościowa. Nie znaczy to oczywiście, że tysiącstronicowe tomiszcze należy po kilkudziesięciu stronicach odłożyć i ewentualnie zacząć używać jako obciążenia przy robieniu domowego pischingera, co to to nie. Należy jednak przystępując do lektury mieć świadomość, że ta mieszanina horroru, akcyjniaka i przygodówki ze sporą domieszką psychologizowania powstała jednak trzy dekady z okładem temu. Trzeba zatem być przygotowanym na dłużyzny (objętość nie wzięła się znikąd), niepotrzebną multiplikację intryg powodującą, że momentami akcja przybiera taki obrót, że prawdopodobieństwo trzeba zawiesić na wysoookim kołku.

Kontrolowanie ludzkiego umysłu zaprząta, nomen omen, umysły twórców od lat. W filmach (klasyczne "They live"), książkach ("Klucz do północy" D. Koontz) i komiksach, władzę nad poczynaniami jednostek czy też większych grup przejmowali zarówno kosmici jak i wysoko rozwinięta technologia. Simmons postawił na czynnik ludzki i wykreował postaci, które jakaś zapomniana ścieżka ewolucji wyposażyła w Talent, jak sami nazwali swoją niezwykłą zdolność. Talent pozwalający na wejście do głowy dowolnej osoby, przejęcie "panelu sterowania" i zmuszanie praktycznie bezwolnej kukły do wykonywania nieetycznych zazwyczaj działań. Na tym właśnie pomyśle oparł autor historię mającą swój początek przed wybuchem II wojny światowej, a która swój finał znajdzie w latach 80. dwudziestego wieku.

Siłą napędową zachodzących w powieści wypadków jest Saul Laski, więzień Chełmna i Sobiboru, cudem ocalony od obozowej śmierci z jednej strony, z drugiej zaś, z łap dysponującego wyżej wymienioną mocą, demonicznego i pozbawionego jakiejkolwiek moralności Obersta. To właśnie ich spotkanie po latach będzie iskrą, która wyzwoli reakcję łańcuchową zdarzeń, początkowo obejmującą swym zasięgiem niewielkie amerykańskie miasteczko, a z czasem eskalującą do bez mała wybuchu III wojny światowej. Brzmi jak przepis na wciągającą lekturę przy której ogryzamy paznokcie i nie możemy się doczekać co dalej? Owszem. Co w takim razie nie pykło?

Myślę, że po prostu zabrakło sentymentu, który towarzyszy mi przy ponownej lekturze Ludluma czy coraz rzadszym, nostalgicznym powrotom do Rambo czy Commando. Mimo bowiem próby podlania historii z półki "zabili go i uciekł" sosem rozważań o naturze zła, książka Simmonsa w większości składa się ze strzelanin, wybuchów, pościgów i ucieczek, które, jak się dobrze zastanowić, w dużej części nie mają najmniejszego sensu. Dobry redaktor przyciąłby tu i ówdzie co na pewno wyszłoby na dobre płynności tego akcyjniaka z parapsychologicznym aspektem. A tak mamy dość nierówną powieść przez którą albo się pędzi jak na skrzydłach albo w której topimy się jak mucha w miodzie. I jak lubię takie tomiszcza, bo to miło przywiązać się do bohaterów i nie za szybko wychodzić z ich świata, tak tutaj, gdzieś od połowy książki, siedział w mojej głowie, jak w karocy, osioł i cmokając pytał: "Daleko jeszcze?".

I żeby zakończyć pozytywem - wizualnie wydanie prezentuje się naprawdę godnie.