"To nie jest kraj dla starych ludzi" Cormac McCarthy

"Jakiś czas temu czytałem w gazetach, że nauczyciele uczestniczyli w ankiecie, którą rozesłano do szkół w całym kraju w latach trzydziestych. W kwestionariuszu pytano o główne kłopoty z nauczaniem w szkołach. Rozesłano formularze, a potem z całego kraju nadchodziły odpowiedzi. Okazało się, że największy problem stanowiły rozmowy w czasie lekcji i bieganie po korytarzach. Żucie gumy. Ściąganie. Rzeczy tego rodzaju. Po czterdziestu latach tę samą ankietę znowu rozesłano do szkół. No i nadeszły odpowiedzi. Gwałty, podpalenia, morderstwa. Narkotyki. Samobójstwa. Więc się nad tym zastanowiłem. Kiedy mówię cokolwiek o tym, jak świat stacza się do piekła, ludzie tylko się uśmiechają i twierdzą, że się starzeję."

Podczas polowania na przygranicznej (USA - Meksyk) pustyni, Moss natyka się na miejsce porachunków handlarzy narkotyków. Zastaje na nim trupy, konającego gościa, sporo heroiny i walizkę z ponad dwoma milionami w zieleninie. Szybka kalkulacja sprawia, że dziarski myśliwy przywłaszcza sobie kasę. W końcu był w Wietnamie, umie kombinować i da sobie z oprychami radę, a taki szmal to szansa na wyrwanie się poza cztery ściany wynajmowanej przyczepy mieszkalnej. I zabranie ze sobą żony. Niestety tropem forsy wyrusza również Chigurh*, mroczny, socjopatyczny i morderczy osobnik kierujący się sobie tylko znanymi zasadami. A dalej strzelaniny, morderstwa, itd.
Wydawać by się mogło, że McCarthy nie oparł się pokusie napisania mrocznego thrillera osadzonego w przygranicznej rzeczywistości. Kiedy jednak skończymy czytać "To nie jest kraj ..." wiemy już, że sensacyjny wątek, to jedynie tło dla rozważań na temat starych czasów i wyznawanych wtedy przez ludzi wartości oraz kontestacja coraz bardziej ponurych realiów, które nie mieszczą się w już w głowach tytułowych, starych ludzi. Cóż mogę powiedzieć, najlepszy przykład tego o czym jest ta książka, to przydługawy, zamieszczony na początku, cytat.
W chwili wydania opisywanej książki Cormac McCarthy miał 72 lata. Czy to już starość? Czy to on przemawia ustami szeryfa Bella? A może to głos pokolenia przedwojennych Amerykanów, którzy pamiętają czasy bez prochów, strzelanin i młodocianych gangów. Czasy, kiedy ze spokojem sięgali po gazetę, by przeczytać informację o kościelnym turnieju bingo, a najstraszniejszą wieścią mógł być nekrolog znajomego.
Nie jestem staruszkiem, ale podobnie jak bohaterowie powieści McCarthy'ego przestałem oglądać wiadomości i czytać codzienną prasę. Kiedy gdzieś, przypadkiem, dotrze do mnie informacja o kolejnym koszmarze, łapię się za głowę i zastanawiam, co jeszcze, do cholery, człowiek jest w stanie wymyślić, by świat stał się, wspomnianym w cytacie, piekłem. Trupy noworodków w beczce, kazirodcza rodzina w piwnicy... co jeszcze. Już wkrótce ten tytuł może brzmieć: "To nie jest świat dla ludzi".
Słabsza od poprzednio czytanych, ale równie warta polecenia książka McCarthy'ego. Nie wiem tylko czemu, ale niektóre partie dialogowe okropnie mi zgrzytały i mimo powtarzania niektórych zdań po trzykroć, wciąż nie mogłem dopatrzeć się sensu wypowiedzi. Tłumaczenie? Żeby powiedzieć coś więcej, trzeba by znać oryginał.

* Już na zawsze z twarzą Javiera Bardema, bo film był pierwszy.